Osmanlı Devleti’nin 34. padişahı ve 112. İslam halifesi olan II. Abdülhamid, 31 Ağustos 1876 – 27 Nisan 1909 yılları arasında Osmanlı tahtında kaldı.
Tahta geçtiğinde Osmanlı, siyasi istikrarsızlık, ekonomik krizler ve Balkanlar’daki bağımsızlık hareketleriyle boğuşuyordu. İlk yıllarında Meşrutiyet’i ilan ederek Osmanlı’nın ilk anayasasını yürürlüğe koydu, ancak kısa süre sonra parlamentoyu kapatarak otoriter bir yönetim benimsedi.
Eğitim, ulaşım, sanayi ve askeri alanda büyük reformlar yaptı, ancak baskıcı yönetimi nedeniyle muhalifleri tarafından eleştirildi. 1909’da İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından tahttan indirildi.
II. Abdülhamid’in Hayatı ve Ailesi
II. Abdülhamid, 21 Eylül 1842’de İstanbul’da doğdu. Babası Sultan Abdülmecid, annesi ise Tîrimüjgan Kadın Efendidir.
Çok iyi bir eğitim aldı ve Fransızca ile Arapça öğrendi. Aynı zamanda marangozluk ve müzikle ilgilendi. Sanata düşkün, disiplinli ve stratejik düşünme yeteneğine sahip bir padişah olarak yetişti.
Eşi Bidâr Kadın Efendi, Osmanlı sarayındaki önemli sultanlardan biri olmuştur.
II. Abdülhamid Döneminde Osmanlı’da Yaşanan Önemli Olaylar
1876 – Kanun-i Esasi ve Osmanlı’nın İlk Anayasası
Tahta çıktığında Osmanlı’da büyük bir yönetim krizi vardı.
- Osmanlı’nın ilk anayasası olan Kanun-i Esasi ilan edildi.
- Meclis-i Mebusan açıldı ve Osmanlı Devleti’nde ilk kez parlamenter sisteme geçildi.
- Ancak 1878’de II. Abdülhamid, Osmanlı-Rus Savaşı’nı gerekçe göstererek meclisi kapattı ve mutlak monarşiye geri döndü.
Bu olay, Osmanlı’da Meşrutiyet’in kısa süreli bir dönem olarak kalmasına neden oldu.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) ve Büyük Toprak Kayıpları
II. Abdülhamid döneminde Osmanlı, tarihin en büyük yenilgilerinden birini aldı: 93 Harbi.
- Rus ordusu İstanbul’a kadar ilerledi.
- Osmanlı, büyük bir toprak kaybı yaşadı ve Balkanlar’daki hâkimiyetini kaybetmeye başladı.
- 1878’de Berlin Antlaşması ile Osmanlı, Sırbistan, Karadağ, Romanya’nın bağımsızlığını kabul etti.
- Bulgaristan’a özerklik verildi.
Bu savaş, Osmanlı’nın Avrupa’daki gücünü tamamen kaybetmesine neden oldu.
İstibdat Dönemi ve Mutlak Yönetim (1878-1908)
93 Harbi’nden sonra II. Abdülhamid, Osmanlı’da otoriter bir yönetim kurdu.
- Basın sansürlendi, gazeteler kapatıldı.
- Muhalifler sürgüne gönderildi.
- Jurnal (istihbarat) sistemi kurularak devlet içinde sıkı bir kontrol mekanizması oluşturuldu.
- Meclis tamamen kapalı kaldı ve padişah tüm yetkileri elinde tuttu.
Bu dönem, “İstibdat Dönemi” olarak adlandırıldı ve Osmanlı’da baskıcı bir yönetimin sembolü haline geldi.
Modernleşme Hareketleri ve Eğitim Reformları
II. Abdülhamid, Osmanlı’nın modernleşmesi için büyük reformlar yaptı.
- Ülkenin dört bir yanına modern okullar açıldı.
- 1895’te Darülfünun (İstanbul Üniversitesi) kuruldu.
- Sanayi ve ziraat alanında yeni fabrikalar açıldı.
- Hamidiye Alayları kurularak Osmanlı ordusu güçlendirildi.
Bu reformlar, Osmanlı’da eğitimli bir neslin yetişmesine büyük katkı sağladı.
Bağdat ve Hicaz Demiryolu Projesi
II. Abdülhamid döneminde Osmanlı’da demiryolu projeleri hız kazandı.
- Bağdat ve Hicaz Demiryolu projeleri başlatıldı.
- Bu projeler sayesinde Osmanlı’nın ulaşım altyapısı güçlendi.
- Hicaz Demiryolu özellikle hac yolculuklarını kolaylaştırarak büyük bir dini ve stratejik önem kazandı.
Bu projeler, Osmanlı’da sanayi ve ulaşım alanındaki en büyük yatırımlardan biri olarak kabul edilir.
II. Meşrutiyet ve Tahttan İndirilmesi (1908-1909)
1908’de İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Abdülhamid’e baskı yaparak Meşrutiyet’i yeniden ilan ettirdi.
- Kanun-i Esasi tekrar yürürlüğe girdi.
- Meclis-i Mebusan yeniden açıldı.
- Ancak bu durum Osmanlı’da yönetim krizlerini artırdı.
1909’da 31 Mart Vakası adı verilen bir ayaklanma çıktı ve İttihatçılar bu durumu fırsat bilerek II. Abdülhamid’i tahttan indirdi.
Böylece, Osmanlı’nın en uzun süre tahtta kalan ve en büyük reformları yapan padişahlarından biri, sürgüne gönderildi.
II. Abdülhamid’in Kişiliği ve Osmanlı’ya Katkıları
- Osmanlı’da eğitim ve sanayi reformlarıyla modernleşmeyi hızlandırdı.
- Demiryolu projeleriyle Osmanlı’nın ulaşım altyapısını güçlendirdi.
- Ancak basına sansür uygulayarak ve muhalifleri sürgüne göndererek baskıcı bir yönetim kurdu.
- Osmanlı’da Meşrutiyet’in ilk ve ikinci dönemlerini ilan eden padişah oldu.
Ölümü ve Osmanlı’ya Bıraktığı Miras
II. Abdülhamid, tahttan indirildikten sonra Selanik’e sürgüne gönderildi.
- Daha sonra İstanbul’a getirildi ve Beylerbeyi Sarayı’nda göz hapsinde tutuldu.
- 10 Şubat 1918’de İstanbul’da hayatını kaybetti.
Onun dönemi, Osmanlı’da modernleşme hareketlerinin hız kazandığı ancak siyasi krizlerin arttığı bir dönem olarak tarihe geçti.
II. Abdülhamid’in Osmanlı’ya En Büyük Katkıları ve Zararları
- Osmanlı’da eğitim, sanayi ve ulaşım reformlarını gerçekleştirdi.
- Ancak otoriter yönetimi nedeniyle muhalifleriyle büyük çatışmalar yaşadı.
- 93 Harbi’nde büyük toprak kayıpları yaşandı ve Osmanlı’nın Avrupa’daki varlığı sona erdi.
Yorumlar kapalı.