Dünyada her yıl 2 milyar ton atık üretiliyor ve bazı ülkelerde bu atıkların yüzde 90’ından fazlası hiç işleme tabi tutulmadan açığa atılıyor. Yanlış atık yönetimi nedeniyle havamız, toprağımız, okyanuslarımız, yeraltı sularımız kirleniyor. Her yıl okyanuslara giren milyonlarca ton plastik nedeniyle deniz yaşamı da ciddi tehdit altında. Üstelik atık üretiminde 2050 yılına kadar yüzde 70’lik bir artış öngörülüyor. Bu, her yıl yaklaşık 3.5 milyar ton atık üretilmesi anlamına geliyor. Önlenemez hale gelmeden önce bu konuya bir çözüm bulmak hepimizin sorumluluğunda.
Kapsamlı denetim şart
Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü ve WWF Türkiye’nin (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) hazırladığı rapora göre her yıl 11 milyon ton plastik atık denize karışıyor. Türkiye, Mısır ve İtalya’dan sonra Akdeniz’e en çok plastik atık bırakan üçüncü ülke konumunda yer alıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu, 2020 yılına ilişkin atık istatistiklerine göre imalat sanayi işyerleri, maden işletmeleri, termik santrallar, OSB’ler, sağlık kuruluşları ve hanehalklarında 2020 yılında 30.9 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 104.8 milyon ton atık oluştu. Toplam atık miktarı 2018’e göre yüzde 10.5 arttı.
Yüksek atık miktarına rağmen Türkiye Avrupa’dan da büyük oranda plastik atık ithal ediyor. ABD merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) raporuna göre, Türkiye, Avrupa Birliği’nden en çok plastik atık ithal eden ülke. Plastik atık ihracatı, 2018’den 2020 yılına kadar 28 bin 804 tondan 446 bin 432 tona çıktı. Bu rakamlara göre Türkiye tek başına Avrupa’nın plastik atıklarının yüzde 50’sinden fazlasını ithal ediyor.
ABD merkezli HRW, Avrupa Birliği’nin (AB) ve diğer ülkelerin Türkiye’ye gönderdiği plastik atıkların tehlikeli ve insan sağlığına zararlı yöntemlerle geri dönüşüm süreçlerinden geçirildiğine dikkat çekti. HRW, geri dönüşüm tesislerinde çocuklar ve göçmenler gibi en savunmasız grupların çalıştırıldıklarına işaret etti.
Sanki bizi zehirliyorlar
HRW’nin “Sanki Bizi Zehirliyorlar: Türkiye’de Plastik Geri Dönüşümün Sağlığa Etkileri” başlıklı raporda, geri dönüşüm sırasında zehirli maddelerin açığa çıkarak havaya karıştığı, bunun da geri dönüşüm tesislerinde çalışanların yanı sıra söz konusu tesislerin yakınlarında yaşayanların da sağlığını tehlikeye attığı belirtildi.
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın geri dönüşüm tesislerinde bağımsız ve kapsamlı denetimler yapması gerektiğini vurgulayan HRW, Türkiye’nin Temmuz 2021’de uygulamaya koyduğu ancak kısa süre içinde kaldırdığı geri dönüşüm amacıyla plastik ithal edilmesine yönelik yasağın yeniden yürürlüğe konulması tavsiyesinde de bulundu.
Yorumlar kapalı.